Δεσμώτης του Ιλίγγου (Vertigo, 1958)

Σκηνοθεσία: Άλφρεντ Χίτσκοκ  
Πρωταγωνιστούν: Τζέιμς Στιούαρτ, Κιμ Νόβακ, Μπάρμπαρα Μπελ Γκέντες, Τομ Χέλμορ, Χένρι Τζόουνς
Διάρκεια: 128'

Ο Σκότι (Τζέιμς Στιούαρτ), αποτυχημένος ντετέκτιβ, αναλαμβάνει να παρακολουθήσει τη Μαντλέν (Κιμ Νόβακ), μια μυστηριώδη γυναίκα που πιστεύει ότι την έχει κυριεύσει το πνεύμα μιας νεκρής. Η αποστολή του αποδεικνύεται λυτρωτική για τον ίδιο, γιατί ερωτεύεται παράφορα την όμορφη πελάτισσά του. Όμως, τα «φτερά του έρωτα» δεν θα βοηθήσουν τον Σκότι να εμποδίσει τη Μαντλέν από την αυτοκτονία και ο ήρωάς μας θα βυθιστεί και πάλι στο έρεβος της κατάθλιψης. Κι ενώ αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε ότι η Μαντλέν δεν αυτοκτόνησε, αλλά δολοφονήθηκε, άρα κατά συνέπεια αναμένουμε η ταινία να εξελιχτεί σε αστυνομικό θρίλερ, εμφανίζεται η Τζούντι, μια γυναίκα που είναι το ακριβές ομοίωμα της Μαντλέν, έστω κι αν είναι ολότελα διαφορετική σε χαρακτήρα. Και τότε ο Σκότι, κυριευμένος από ένα σκοτεινό πάθος, επιχειρεί το ακατόρθωτο: να κάνει την Τζούντι ένα ζωντανό ομοίωμα της Μαντλέν. Αν, όμως, ήταν γνώστης της αρχαίας τραγωδίας, θα γνώριζε ότι η επιστροφή του Ορφέα από τον Άδη είναι γεμάτη παγίδες και πως είναι προδικασμένο η Ευρυδίκη να μείνει οριστικά στον κόσμο των νεκρών.

Ο Χίτσκοκ σε αυτό το σημείο είναι ανελέητος απέναντι στον ήρωά του, αποκαλύπτοντας στον θεατή το μυστήριο που περιβάλλει την ταυτότητα τη Τζούντι, όχι για να πρωτοτυπήσει (συνήθως η εξήγηση ενός μυστηρίου δίνεται στο τέλος μιας ταινίας), αλλά για να δείξει πόσο χιμαιρικό είναι αυτό που κυνηγάει ο Σκότι. Ο οποίος παραμένει στην εμμονή του, ακόμη κι όταν καταλαβαίνει την αλήθεια που, πια δεν έχει σημασία, αφού το ποθούμενο είναι η εικόνα ενός φαντάσματος, μιας γυναίκας που δεν υπήρξε ποτέ.

Προσεγγίζοντας τα λεπτά όρια ανάμεσα στο φαίνεσθαι και στο είναι, ο Χίτσκοκ μας παρασύρει σε μια υπέροχη ιστορία νοσηρού αλλά τρελού έρωτα, γεμάτη από φαντάσματα, ψεύτικους νεκρούς, γυναίκες-ομοιώματα και ερωτευμένους άνδρες, οι οποίοι αν και ασκούν το επάγγελμα του ντετέκτιβ αδυνατούν να ερμηνεύσουν τα σημάδια της πραγματικότητας. Το πιο πυκνό, παράξενο και υποβλητικό έργο της καριέρας του σπουδαίου σκηνοθέτη ψηφίστηκε ως η καλύτερη ταινία που έγινε ποτέ, το 2008 από το περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ και το 2012 από το περιοδικό Sight & Sound. Λουκάς Κατσίκας

ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ BRITISH COUNCIL & ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ KAI ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ